Tussen hun kazerne en buurdorp Sint-Joris-Weert strekken zich nog verschillende restanten uit van de talloze ontploffingen, zoals de ‘Springputten’ en het ‘Depot’. Nu zijn dit rustige natuurgebieden geworden.
Opruiming oorlogstuig
Na de Eerste Wereldoorlog richtte het Belgisch leger de Dienst voor Vernietiging van Munitie op. Vooral op het strijdtoneel, de Westhoek, bleven immers tal van zogenaamde ‘munitiekerkhoven’ achter, vaak zelfs met chemische en zwaar toxische inhoud. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de ervaren ontmijners zelfs ingezet door de Duitse bezetter. Het mag duidelijk zijn dat de militairen ook hand- en spandiensten leverden voor de verzetsgroepen en de geallieerde legers.
Na de Tweede Wereldoorlog werd gezocht naar afgelegen plaatsen om deze oorlogsmunitie op een veilige manier te vernietigen. De keuze viel op een gebied in het Meerdaalwoud dat door de Duitsers kaalgekapt was ten noorden van de Walendreef en ten westen van de Naamsesteenweg. In deze ‘Springputten’ bracht de DOVO[1] werden duizenden stuks munitie tot ontploffing gebracht tot de overlast voor de buren (ontploffingslawaai, gebroken ruiten, enz) in 1967 de werkzaamheden staakte. Ook het terrein, net zoals het wat zuidelijker gelegen ‘Depot’, waar vroeger munitie opgeslagen werd, werd sindsdien prijsgegeven aan de natuur[2].
Ook aandacht voor terrorisme
De DOVO is een zogenaamde ‘intermachten’-eenheid – hij werkt voor zowel Land-, Lucht- als Zeemacht. Jaarlijks ruimt de ruim 300 man sterke dienst gemiddeld 250 ton oorlogsmunitie op. Dat gebeurt vanuit verschillende uitvalsbases: het DOVO heeft ploegen op de schietbanen van Elsenborn en Leopoldsburg gestationeerd, er is een post bij de marine in Zeebrugge en een speciale ontmantelinstallatie voor chemische oorlogswapens in Poelkapelle-Houthulst, die enkele jaren geleden beschadigd werd na een ontploffing. De laatste decennia kreeg het DOVO er overigens een opdracht bij: het onschadelijk maken van springtuigen in het kader van de strijd tegen terrorisme en groot-banditisme.
Ook de Belgische marine doet overigens zijn duit in het zakje bij het opruimen van zeemijnen. De marine, die al enige tijd in Benelux-verband opereert, beschikt nog steeds over 5 mijnenvegers die de Noordzee en de drukke vaarroutes richting de Belgische en Nederlandse zeehavens vrij moeten houden van zeemijnen.
Hoe lang nog?
Anno 2020 worden nog steeds anti-persoonsmijnen en chemische wapens gebruikt in (burger)oorlogen overal ter wereld. Reeds in 1993 werd in Parijs het verdrag ondertekend dat chemische wapens verbood. Dit trad in werking in 1997 en werd uiteindelijk goedgekeurd door 193 landen. Alleen Egypte, Israël, Noord-Korea en Zuid-Soedan ondertekenden nog niet. En het is bewezen dat het Assad-regime in Syrië in 2013 in Goutha sarin-gas gebruikte. Na ontmanteling hiervan werd Syrië alsnog gedwongen om de conventie te ondertekenen. Tot slot gebruikte ook het Poetin-regime chemische wapens (het zgn.‘novitsjok’) om politieke tegenstanders uit de weg te ruimen. Nog veel werk aan de winkel voor de OPCW[3], die voor hun niet aflatende inzet de Nobelprijs voor de Vrede kregen in 2013.
In 1997 kreeg de Internationale organisatie voor verbod op landmijnen (ICBL)[4] de Nobelprijs voor haar inspanningen. In datzelfde jaar werd immers het verdrag van Ottawa ondertekend dat anti-persoonsmijnen verbood. Dit verdrag werd uiteindelijk bekrachtigd door 154 landen en België speelde hierin een voortrekkersrol. Maar vooral de grootmachten USA, Rusland, China, India, Iran en Pakistan lieten weerom verstek gaan.
[1] De Dienst voor opruiming en vernietiging van ontploffingstuigen (DOVO) heeft zijn hoofdkwartier op de Naamsesteenweg in Oud-Heverlee. Meer info over de geschiedenis en de werkzaamheden van DOVO op www.mil.be/nl/onze-missies/belgie-dovo/
[2] Meer weten over de ‘Springputten’ en ‘het Depot’? Lees de website van Ernst Gülcher https://opstapinhetlandvandedijleendedemer.home.blog/2021/07/30/de-springputten-in-het-meerdaalwoud-explosief-oorlogserfgoed/
[3] De Organisation for Prohibition of Chemical Weapons (OPCW) kreeg de Nobelprijs voor de Vrede in 2013 en heeft haar hoofdzetel in Den Haag. Zij werken intensief samen met de UNO. Meer info www.opcw.org.
[4] De International Campaign to Ban Landmines (ICBL) en haar oprichtster, Jody Williams, kreeg de Nobelprijs voor de Vrede in 1997. Zij werden o.a. ondersteund door wijlen Princess Diana. Meer info www.icbl.org.
