De crash van een Dornier 17 Z op 5 oktober 1940

Zaterdag 5 oktober 1940: de Duitse bommenwerper Dornier 17 Z (WN 2857) 5K+AK steeg op vanaf de luchtmachtbasis van La Bruyère, Bevekom. De laatste fase van de Slag om Engeland was bezig en het vliegtuig vertrok op ‘combat missian’ met als doel de haven van Harwich in Oost-Engeland.

In de buurt van zijn doelwit, ongeveer 48 km ten oosten van Harwich, werd de Dornier aangevallen door drie Spitfires van het 74 Sqn, die het Britse luchtruim verdedigden. Zij vielen de bommenwerper aan en raakten de motoren en de romp: de linker motor vloog in brand.

De Duitse bommenwerper viel echter niet in zee, maar slaagde er toch in om de thuisbasis ‘Le Culot’ te bereiken. De Dornier heeft immers een systeem van zelfsluitende brandstoftanks, die het risico op brand verminderen. Desondanks was het vliegtuig zwaar beschadigd en viel op de grens van het Meerdaalwoud in de omgeving van de ‘Dikke Eik’. Waalse getuigen maakten gewag van de rand van het ‘Bois Nicaise’, in de buurt van de Milseweg aan de gemeentegrens met Bierbeek. Omdat de Duitse administratie een rapport opmaakte op 6 oktober, ontstond wat verwarring omtrent de juiste plaats en datum van overlijden.

De Dornier 17 Z

De Dornier werd gebouwd door Henschel Flugzeugwerke, een dochtermaatschappij van Henschel und Sohn in Kassel, een van de grootste fabrikanten van locomotieven, bussen en vrachtwagens. Tijdens de Tweede Wereldoorlog had de firma een solide reputatie als bouwer van vliegtuigen. Zij bouwden niet alleen de Junkers Ju 86 en Ju 88 maar ook de Dornier Do 17.

De Do 17 was een gevechtsvliegtuig met een bezetting van vier personen: het had een spanwijdte van 18 meter en een lengte van 16,25 meter en werd vanwege zijn slanke romp ook wel ‘het vliegend potlood’ genoemd. Het haalde een topsnelheid van 400 km/u, had een actieradius van meer dan 1.500 kilometer en droeg 3 mitrailleurs en bommen van 500 kg. De lichte bommenwerper was snel genoeg om vijandige jagers te verschalken. Desondanks haalde de RAF er tijdens de slag om Engeland 200 van neer.

Wie waren de bemanningsleden?

De Dornier werd gevloegen door Luitenant Ernst Berghahn, geboren op 1 juni 1920 in Detmold. Hij was de zoon van een tandarts en vatte zijn opleiding tot piloot aan na zijn afstuderen in de middelbare school. Verder zaten in het verongelukte toestel: o.o. Dietrich Erich Dankenbrin, waarnemer. Hij werd geboren op 10 februari 1917 als vijfde van zes kinderen. Korporaal Heinrich Scheibeler, geboren op 23 januari 1917 in Schwelm, fungeerde als boordschutter en korporaal Theodor Wellman, geboren op 13 augustus 1907 was de radioman. Alle 4 waren op slag gedood bij de crash van hun vliegtuig. Vermoedelijk werden zij eerst begraven op het Duitse kerkhof op het vliegplein ‘Le Culot’. Nadien werden zij herbegraven op het Duits militair kerkhof van Lommel.

Wie schoot de Dornier neer?

Drie piloten claimden het neerschieten van de Dornier 17 Z-2 (W2537) 5K+AK. Allen maakten ze deel uit van het 74 sqn in Hornchurch.

De eerste piloot van Harbourne Mackay Stephen, geboren op 18 april 1916 in Elgin (Schotland). Hij vervoegde de RAF reeds in 1937 en was al vanaf 28 maart 1940 in diverse oorlogshandelingen betrokken. Hij werd een echte 'aas' en verkreeg achtereenvolgens het DFC (distinguished flying cross), met 'bar' en later het DSO. Na de oorlog werkte hij lange tijd in de perswereld (managing director Daily Telegraph) en organiseerde tal van expedities. Hij stierf in 2001.

De tweede piloot was Henryc Szczesny, een Poolse piloot geboren in Ruszkowo op 27 maart 1909. Hij ging in 1931 deel uitmaken van de Poolse luchtmacht en vluchtte na de bezetting van zijn vaderland naar Groot-Brittannië. Vanaf 19 december 1940 was hij bevelvoerend officier van het 317 Polish Fighter Squadron. Hij werd in april 1943 neergeschoten en krijgsgevangen gemaakt. Na de oorlog bleef hij actief bij de RAF en stierf in 1996.

De derde piloot van het 74 sqn was f.o. Roger J.E. Boulding, geboren in 1920 maar verder hebben we weinig gegevens over deze piloot.

Marc Bracke